ช่วงนี้เราจะเห็นกระแสร้านค้าใหญ่ ๆ เลิกและงดให้ถุงพลาสติกไม่ว่าจะเป็นห้างฯ ซุปเปอร์มาร์เก็ตและอีกหลายที่ ที่เห็นเป็นข่าวแบรนด์เสื้อผ้าดังอย่าง uniqlo (สาขาในไทยยัง จากที่ไปซื้อยังได้ถุงพลาสติกอยู่) และล่าสุดกับการประกาศของ 7-11 ที่จะยกเลิกในปี 2020 กล่าวคือ ปีหน้านี้เอง ซึ่งจะมีการทดลองในช่วงปลายปีนี้เรื่องนี้ถือเป็นเรื่องที่ดีอย่างไม่ต้องสงสัย แต่ผมเคยคิดหลายครั้ง จากการที่เห็นในหนัง ภาพยนตร์ต่าง ๆ ตั้งแต่เด็ก ซุปเปอร์มาร์เก็ตของต่างประเทศ มักจะให้ถุงกระดาษ คนที่ไปซื้อของก็หอบกันเอา หลายฉากก็จะมีการทำหล่น ทำขาด แม้กระทั่งทำทีว่าถือถุงซื้อของมาเหล่านี้ แต่ข้างในเป็นปืน

ตอนดูหนังก็ไม่ได้คิดอะไรมากไปกว่า ทำไมไม่ใช้ถุงพลาสติกกันนะ มันสะดวกกว่าเยอะเลย หิวได้ ถ้าเทียบกันก็ขาดยากกว่า (เว้นแต่เจอถุงพลาสติกบางจริง ๆ)

สมัยก่อนมีถุงโชคดี

ไม่นานมานี้พี่ท่านหนึ่ง ได้โพสต์ถุงกระดาษที่เป็นถุงกล้วยแขกแล้วเขียนคำบรรยายใต้รูปนั้นว่า เคยพับขาย ผมก็ไปตอบว่า เคยเช่นกัน เคยพับขาย และนึกย้อนไปอีกว่าสมัยก่อนร้านค้าจะให้ถุงกระดาษที่เราเรียกกันว่าถุงโชคดี โดยจะมีข้อความว่าโชคดีประกอบกับดารา หรือรูปเหมือนดารา แฟชั่น หรืออื่น ๆ บางแบบอีกด้านมีตารางสี่เหลี่ยมใช้สำหรับเล่นหมากฮอสได้ บางทีก็เป็นเกมส์งูตกบันได (ที่ทุกวันนี้บางคนอาจไม่รู้จัก) บ้างก็ไม่ได้เขียนโชคดี แต่เขียนว่า สวัสดี แต่ที่นิยมกว่าน่าจะเป็นคำว่าโชคดี เพราะหลัง ๆ เราก็จะพูดถึงกันในชื่อว่า “ถุงโชคดี”

เชื่อว่าประเด็นหนึ่งคือ ในสมัยก่อนนั้นถุงกระดาษต่าง ๆ น่าจะมีต้นทุนที่ต่ำกว่าถุงพลาสติก ในยุคที่แรงงานถูกกว่าเครื่องจักร โรงงานคือศูนย์รวม “คน” มากกว่า “เครื่องจักร” ในการทำงาน การพับถุงนั้นก็ไม่ได้ยากอะไรสำหรับฝีมือแรงงาน หรือถ้ามีเครื่องจักร การออกแบบ ก็ไม่น่าจะซับซ้อนนัก แต่พลาสติกในทางวิศวกรรมยุคนั้นอาจยุ่งยาก เครื่องจักรย่อมแพงมาก รวมถึงต้นทุนเม็ดพลาสติกอาจยังสูงอยู่ของเล่น ยังทำจากสังกะสี ไม้ เหล็ก ของใช้ อีกหลายอย่างก็เช่นกัน นัยหนึ่ง อาจด้วยเพราะ พลาสติกน่าจะถือว่าเป็นนวัตกรรมในสมัยนั้น อะไรที่มาใหม่ก็ย่อมแพง..

วันเวลาผ่านไปก็เป็นอย่างที่เห็น สิ่งของต่าง ๆ ล้วนทำจากพลาสติก ไม่ก็มีพลาสติกเป็นส่วนประกอบ ถุงพลาสติกใช้กันอย่างเกลือนกลาด แม้ปัจจุบันจะมีการระลึกรู้แล้วว่า เป็นสิ่งที่สร้างมลพิษให้กับโลก (ที่จะว่าไปพลาสติกมีหลายเกรด) แต่ธุรกิจก็คือธุรกิจการลดต้นทุนยังคงสำคัญกว่า ใครถ้าใช้ถุงกระดาษก็จะเสียเปรียบด้านราคาคู่แข่งได้อย่างง่ายดาย แน่นอนว่าผู้บริโภคก็มีส่วนด้วยความเคยชิน ซึ่งบางทีมันก็ไม่ใช่ มันน่าจะเรียกว่าความจำเป็น

ณ ปัจจุบัน กระแสอนุรักษ์แรงพอที่จะให้ห้างร้านต่าง ๆ เริ่มรณรงค์ งดแจกถุง ผู้คนส่วนใหญ่ ต้องยอมรับ Tops แถวบ้านผม มีทางเลือกให้คือใช้กล่อง(จากกล่องสินค้าเก่า) สำหรับใส่ของ Gourmet Market ไม่แจกเป็นบางวันแล้ว  แม้ 7-11 ยังแจกอยู่ แต่.. Makro ไม่มีมานานแล้ว.. สล็อต pg

งดใช้ถุงพลาสติก แล้วถุงอื่นละ?

กระแสนี้น่าจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เรื่องการงดใช้ถุงพลาสติก ผมไม่ได้มีปัญหาอะไรในเชิงอนุรักษ์ แต่..

การเลือก “ไม่ให้ถุงอะไรเลย” นี้ประโยชน์แรกตกที่ใคร? ต้องเข้าใจอย่างหนึ่งว่า การให้หิวถุงผ้า กระเป๋า เพื่อจงใจไปซื้อของนั้น เป็นเรื่องทำได้ ทว่า หลายคนอาจซื้อของน้อยชิ้น แม้ผมปกติเป็นมนุษย์ซื้อของมีแบบแผน ซื้อทีหนึ่ง หลายชิ้น หลายอย่าง เพราะคิดว่าการต้องไปซื้อบ่อย ๆ เปลืองเวลา ต้นทุนค่าน้ำมัน ค่าเดินทาง ถ้าเป็นแบบผม ต้องหอบหิ้วถุงผ้ากี่ใบ เดินไปเดินมา ซึ่งบางทีเราก็ไม่ได้ไปซื้อของเพียง เรื่องเดียว อาจไปทานข้าวด้วย หรือไปดูสินค้าอื่นที่ยังไม่แน่ใจว่าจะซื้อ เช่น เสื้อผ้า รองเท้า คุณ ก็ต้องหิ้วถุงผ้าเหล่านั้นของคุณไป ยิ่งถ้าคุณมีลูกเล็ก ๆ ด้วยละก็.. คิดดูนะครับ ถ้าคุณต้องพกถุงผ้าทีละ 4-5 ใบ..

แล้วในกรณีที่ ซื้อโดยไม่ได้วางแผนล่ะ?

หลายครั้ง เราก็ไม่ตั้งใจที่จะซื้อของ ว่ากันตามตรง ผมไม่ได้เดือดร้อนอันใดกับห้างฯ ร้านใหญ่ ๆ เพราะปัจจุบันก็คล้ายไปซื้อของ Makro (ค่อนข้างซื้อประจำ) คือ ซื้อแล้วก็ใส่รถเข็น แล้วก็เอาไปใส่ท้ายรถ แต่คนทั่วไป ที่ไม่มีรถยนต์ หรือ ต้องโดยสารรถประจำทางล่ะ? ดีว่าผมอยู่ต่างจังหวัดด้วย การใช้ชีวิตใน กทม. อาจกลายเป็นว่า คนจะอยากใช้รถส่วนตัวไปซื้อของมากขึ้น รถติด มลพิษเพิ่ม?

ผมไม่ได้กำลังบอกว่า ไม่ควรเลิกแจกถุงพลาสติก แต่แปลก ผมเองได้ซื้อถุงพลาสติกชนิดหนึ่งมาใช้ เพื่อแจกของในการทำกิจกรรม ข้างถุงเขียนว่า “สามารถย่อยสลายได้” ผมจึงเลือกซื้อถุงนี้มา